Kaynaştırma Öğrencileri İçin Makul Uyarlamalar Rehberi

Keçeli, S. (2025). Kaynaştırma Öğrencileri İçin Makul Uyarlamalar Rehberi. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.17458617

---

Görsel kaynağı: Bu görsel ChatGPT tarafından oluşturulmuştur.

Kaynaştırma (inclusive education) yaklaşımı, sınıf ortamında tüm öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarına uygun, kapsayıcı ve paylaşımlı bir öğrenme deneyimi sunmayı hedefler. Bu çerçevede öğretmenler, farklılaştırılmış öğretim uygulamaları, sınıf çapında uyarlamalar ve öğrenmeye kapsayıcı bir yaklaşım benimseyerek tüm öğrencilerin katılımını ve öğrenmesini desteklerler (Morningstar vd., 2015; Scanlon & Baker, 2012). Bu yaklaşım, duygusal destek, sınıf örgütü ve yüksek düzeyde düşünme becerileri için sağlam bir temel oluşturur ve bu temel üzerinde uyumlar geliştirilir (Plank & Condliffe, 2013). Ayrıca, kaynaştırma uygulamalarında öğretmenlerin deneyimlerinden hareketle, uygulamaların başarıya ulaşması için profesyonel gelişim ve işbirlikçi planlama kritik öneme sahiptir (Carrington vd., 2016).

Kapsayıcı uygulamaların temel ilkeleri

Universal Design for Learning (UDL) ve sınıf çapında bir destek sistemi, tüm öğrencilerin farklılıklarını karşılayacak esnek öğretim sunumları gerektirir. Bu yaklaşım, öğretmenlerin ortak hedefler etrafında hareket ederek davranışsal ve müfredatsal destekleri tutarlı ve olumlu biçimde sağlamalarını teşvik eder (Morningstar vd., 2015).

Ortak akıl ve paylaşılan sorumlulukla sınıf düzeyinde uyarlamalar, tüm öğrenciler için faydalı olabilir; bazı öğrenciler için ek desteklere ihtiyaç duyulsa da, sınıf genelinde yapılan uyarlamalar, bireysel olarak uygulanmaktan daha kapsayıcı sonuçlar doğurabilir (Scanlon & Baker, 2012).

Sınıf içi duygusal destek ve düzenin güçlendirilmesi, yüksek düşünme düzeyi, kavramsal gelişim ve etkili geribildirim için zemin hazırlayarak uyarlamaların etkisini artırır (Plank & Condliffe, 2013). Bu bağlamda, öğretmenler arası işbirliği ve sistematik planlama, kaynaştırmanın sürdürülebilirliğini güçlendirir (Carrington vd., 2016).

Uygulamada yol gösterici çerçeveler: uyarlama modelleri ve stratejiler

Accommodations Model (Kapsamlı uyarlama modeli): Sınıf genelinde yapılan uyarlamalar, tüm öğrencilere fayda sağlar ve bazı öğrenciler için daha spesifik seçenekler de gerekebilir; önemli olan, uyarlamaların sınıfın genel öğrenme kültürüne entegre edilmesidir. Bu yaklaşım, özel eğitim ve genel eğitim arasındaki geçişi kolaylaştırır ve uygulamanın pragmatik ve kapsayıcı olmasını sağlar (Scanlon & Baker, 2012).

Sınıf içi desteklerin kapsamı ve uygulanabilirliği: Öğretmenler, pedagojik sürdürülebilirlik için duygusal destek, sınıf örgütü ve yüksek kaliteli öğretim uygulamalarını dengeli bir şekilde geliştirmeye odaklanır. Bu dengeler, kaynaştırma ortamında karşılaşılan zorlukların üstesinden gelmede kilit rol oynar (Plank & Condliffe, 2013).

Öğretmen profili ve mesleki gelişim: Öğretmenlerin kapsayıcı uygulamalar için karşılaştıkları zorluklar ve ihtiyaçlar, sürekli mesleki gelişim ve deneyim paylaşımı ile azaltılabilir. Bu yön, sınıf içinde inclusivity'nin uygulanabilirliğini ve tutarlılığını artırır (Carrington vd., 2016).

İçerik ve öğretim tasarımında uygulanabilir stratejiler

İçerik çeşitliliğini kabul eden ve farklı öğrenme stillerine uyum sağlayan öğretim, tüm öğrencilerin aktif katılımına olanak tanır. UDL’nin uygulanması, sınıf içinde farklı materyal, görev ve değerlendirme biçimlerinin sunulmasıyla mümkün hale gelir (Morningstar vd., 2015).

Duygusal destek ve güvenli bir öğrenme iklimi kurma amacıyla, sınıf örgütü ve sosyal öğrenme kurallarını güçlendirmek, öğrencilerin katılımını ve akademik başarılarını destekler (Plank & Condliffe, 2013).

Akran etkileşimi ve olumlu davranış yönetimi, kaynaştırmanın etkili olması için kritik bir unsurdur; bu hususlar, davranışsal sorunların azaltılması ve öğrenme etkinliğinin artırılması için uygulanabilir. Böylece, tüm öğrencilerin ders sürecine eşit katılımı sağlanır (Morningstar vd., 2015).

Kaynaştırma özelinde karşılaşılan zorluklar ve bağlamsal etkiler

Göçmen ve savaş sonrası çocuklar gibi özel nüfuslar için, kültürel/dilsel çeşitlilik ve güvenli alanlar sağlama ihtiyacı ön planda olabilir. Sınıf eğitiminde kültürel çeşitlilik ve dilsel destekler, olumlu sosyal bütünleşmeyi ve öğrenmeyi destekler; bu bağlamda, farklı geçmişlerden gelen öğrencilerin ihtiyaçları için etkili uyarlamalar geliştirmek esastır (Kaysılı vd., 2019; Kunduz, 2022).

Kaynaştırmanın uygulanması ülkeden ülkeye politika ve uygulama farklılıkları gösterebilir; bu farklar, uygulama planlarının ve kaynakların belirlenmesini doğrudan etkiler. Etkin bir uygulama için politika düzeyinde net yönergeler ve okullarda altyapı/öğretmen yapısı gerekliliği vurgulanır (Novrizal & Manaf, 2024).

Üst düzeyde destek ve uygun altyapının sağlanması, öğretmenlerin kaynaştırmayı sürdürülebilir biçimde yürütmesi açısından kritik bir gerekliliktir; bu, uygun eğitim materyalleri, bütçe ve insan kaynağı gereksinimlerini içerir (Novrizal & Manaf, 2024).

İşleyişte pratik öneriler: kaynaştırma için makul uyarlamalar (öğretmen, öğrenci ve okul düzeyinde)

Öğretmen düzeyi önerileri:

• Sınıf içi uyarlamaları, tüm öğrencilere hizmet verecek şekilde tasarlayın; sınıf çapında uyarlamaların benimsenmesi, bireysel ihtiyaçları karşılamadan daha kapsayıcı sonuçlar doğurabilir (Scanlon & Baker, 2012).

• UDLe dayalı çoklu sunum modları (görsel-işitsel-yazılı materyaller) ve esnek hedefler kullanın; bu, öğrencilerin farklı öğrenme güçlüklerini azaltır ve katılımı artırır (Morningstar vd., 2015).

• Duygusal ve sosyal destek için güvenli bir öğrenme iklimi inşa edin; bu, akran etkileşimini ve bilimsel düşünmeyi güçlendirir (Plank & Condliffe, 2013).

• Profesyonel gelişim ve işbirliği temelli planlama süreçleri kurun; deneyimli öğretmenlerin uygulama deneyimlerinden öğrenmek, uyarlamaların etkinliğini artırır (Carrington vd., 2016).

Öğrenci düzeyi önerileri:

• Öğrencilerin kendi öğrenme hedeflerini ve tercihlerinin belirlenmesine olanak veren katılımcı hedef belirleme süreçleri uygulayın; bu, öğrencilerin kendi öğrenme süreçlerine sahip çıkmasını sağlar (Morningstar vd., 2015).

• Dilsel ve kültürel çeşitlilik içeren sınıflarda, heritage language destekleri ve çok dilli materyaller kullanın; bu, öğrencilerin kendi kimlikleriyle öğrenmeye katılımını güçlendirir (Kunduz, 2022).

• Öz-yönlendirme ve geribildirim mekanizmalarını güçlendirin; öğrencilerin kendi öğrenmelerini yansıtmasına ve gelişimlerini izlemesine olanak tanır (Plank & Condliffe, 2013).

Okul ve sistem düzeyi önerileri:

• Sınıf öğretmenleri için, kapsayıcı ortamlar kurmayı hedefleyen politikalar ve kaynaklar sağlayın; özellikle altyapı ve personel kapasitesinin artırılması gerekir (Novrizal & Manaf, 2024).

• Uygun izleme ve değerlendirme sistemleri kurun; çoklu değerlendirme biçimleri ve alternatif gösterimlerle öğrencilerin başarılarını adil biçimde ölçün (Scanlon & Baker, 2012).

• Eşitlik odaklı paydaş katılımını teşvik edin; aileler, öğrenciler ve öğretmenler arasında sürekli iletişim ve ortak planlama, uygulanabilir uyarlamaların başarısını artırır (Carrington vd., 2016).

Kültürel ve bağlamsal çeşitlilikle uyumlu ek notlar

Heritage language ve göçmen çocuklar bağlamında, öğretim programları ve materyallerinin çeşitlendirilmesi, öğrenme için güvenli ve kapsayıcı alanlar sağlar; bu alanda öğretmenlerin yeterli kaynağa ve nitelikli öğretmenlere ihtiyacı doğrudan büyüklük ve kalitede fark yaratır (Kunduz, 2022; Kaysılı vd., 2019).

Kaynaştırmada politik ve uygulama farkları, ülkeler arasında uyum ve kapasite geliştirme ihtiyacı doğurur; bu bağlamda, politika kılavuzları, bütçe ve altyapı konularında netlik ve yatırım kritik öneme sahiptir (Novrizal & Manaf, 2024).

Kaynaştırma öğrencileri için makul uyarlamalar, sınıf düzeyinde kapsayıcı, esnek ve ortak sorumluluk içeren bir öğrenme ortamı oluşturmayı hedefler. UDLe dayalı çoklu sunum modaliteleri, duygusal destek, yapılandırılmış sınıf örgütü ve öğretmen işbirliği gibi öğeler, tüm öğrencilerin katılımını ve öğrenmesini güçlendirmek için gereklidir (Morningstar vd., 2015; Scanlon & Baker, 2012; Plank & Condliffe, 2013; Carrington vd., 2016). Bağlamsal çeşitlilik ve politika/destek altyapıları, bu uyarlamaların etkisini belirleyen önemli faktörlerdir ve bu konularda karşılaşılan zorluklar, kültürel ve dilsel farklılıkların gözetildiği, kapsayıcı planlama gerektirir (Kaysılı vd., 2019; Kunduz, 2022; Novrizal & Manaf, 2024). Uygulayıcılar için önerilen yapı, sınıf öğretmenleri, öğrenciler ve okul yönetimleri arasındaki sürekli diyalog ve işbirliği üzerine kurulmuş olup bu yaklaşımla kaynaştırmanın kalıcı ve etkili olması sağlanabilir (Carrington vd., 2016; Morningstar vd., 2015; Scanlon & Baker, 2012).

Referanslar

Bu içerik, Scite AI yapay zekâ teknolojisi desteğiyle üretilmiş ve Selim Keçeli tarafından redakte edilmiştir. İçeriğin doğruluk kontrolü ve geliştirilmesi insan denetimiyle yapılmış olup, ek olarak ChatGPT’den de destek alınmıştır. İçeriğin tümü bağlayıcı nitelikte olmayabilir; okuyucuların ek araştırmalar yapmaları önerilir.

Carrington, S., Berthelsen, D., Nickerson, J., Nicholson, J. M., Walker, S., & Meldrum, K. (2016). Teachers’ experiences of inclusion of children with developmental disabilities across the early years of school. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 26(2), 139–154. https://doi.org/10.1017/jgc.2016.19

Kaysılı, A., Soylu, A., & Sever, M. (2019). Exploring major roadblocks on inclusive education of Syrian refugees in school settings. Turkish Journal of Education, 8(2), 109–128. https://doi.org/10.19128/turje.496261

Kunduz, A. C. (2022). Heritage language acquisition and maintenance of Turkish in the United States: Challenges to teaching Turkish as a heritage language. Dilbilim Dergisi / The Journal of Linguistics, 0(38), 41–60. https://doi.org/10.26650/jol.2022.1129254

Morningstar, M. E., Shogren, K. A., Lee, H., & Born, K. (2015). Preliminary lessons about supporting participation and learning in inclusive classrooms. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 40(3), 192–210. https://doi.org/10.1177/1540796915594158

Novrizal, N., & Manaf, S. (2024). The policy of inclusive education in Indonesia. Multicultural Islamic Education Review, 2(1), 37–44. https://doi.org/10.23917/mier.v2i1.4297

Plank, S. B., & Condliffe, B. (2013). Pressures of the season. American Educational Research Journal, 50(5), 1152–1182. https://doi.org/10.3102/0002831213500691

Scanlon, D., & Baker, D. (2012). An accommodations model for the secondary inclusive classroom. Learning Disability Quarterly, 35(4), 212–224. https://doi.org/10.1177/0731948712451261