Down sendromu aynı zamanda Trizomi 21 olarak bilinir ve 21. kromozomun ikisi yerine üçü bulunduğunda ortaya çıkan genetik bir durumdur. Bu durum, her 800 ila 1000 canlı doğumdan birinde ortaya çıkar (Mürsel vd., 2019; Gül vd., 2016). Down sendromu, genellikle fiziksel ve zihinsel gelişimi etkileyen yaygın bir kromozomal bir durumdur (Durhan & Tanboğa, 2016).
Down sendromunda özel eğitim ve erken müdahalenin önemi, bireylerin yaşam kalitesini iyileştirmek ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmak için gereklidir. Erken müdahale programları, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan öğretmenlerle işbirliği içinde yürütüldüğünde ailelerin ve çocukların sosyal, duygusal, finansal ve eğitsel kazançlar sağlayabilir (Pala, 2022). Bu tür programlar, özel eğitim öğretmenlerinin özel gereksinimli çocukların eğitimine yönelik metaforik algılarını inceleyerek, öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarını karşılamak için geliştirilmiş ve uygulanmıştır (Efilti vd., 2021).
Erken müdahale programları ayrıca özel eğitim öğretmenleri ve kurum yöneticileri için daha az zaman ve maliyetle özel eğitim hizmetlerinin sunulmasını sağlayabilir (Kardeş & Akman, 2020). Bu tür programlar ayrıca özel gereksinimli öğrencilerin analitik ve yaratıcı yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olacak şekilde de etkili sonuçlar sağlayabilir (Bildiren & Kargin, 2019). Erken müdahale programlarının uygulanması, çocukların gelişimsel sorunlarının erken tanınmasını ve tedavi edilmesini sağlayarak, çocukların yaşamlarında olumlu etkiler yaratabilir (Ertem, 2005).
Down sendromlu çocukların dil becerilerini geliştirmek için yapılan araştırmalar çeşitli alanlarda odaklanmaktadır. Örneğin, hareket eğitimi büyük kas motor becerilerini ve etkileşimi geliştirmede başarılı olmuştur (Kilinç, 2020). Ayrıca, dil becerileri ve etkileşim becerilerine yönelik olarak aile eğitimi programlarının çocuğun dil gelişimini ve etkileşim becerilerini olumlu bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir (Turan vd., 2019). Dil gelişiminde erken iletişim amaçlarının tipik bir sırayı izlediği ve erken iletişim becerilerinin Down sendromlu çocuklarda tipik gelişime benzer olduğu belirtilmiştir (Acarlar, 2005).
Hem evde hem de sınıf ortamında kitap okuma etkinliklerinin ve resimli öykü kitaplarının kullanımının çocukların dil becerilerini desteklemek için önemli olduğu vurgulanmıştır (Deniz & Gönen, 2021). Dil gelişimi üzerine yapılan araştırmalar, dil becerilerinin erken iletişimden başlayarak desteklenmesi gerektiğini göstermektedir. Aile eğitimi programları ve hareket eğitimi gibi çeşitli yöntemlerin kullanılmasıyla Down sendromlu çocukların dil becerilerini geliştirmeyi ve iletişim yeteneklerini artırmayı amaçlamaktadır. Bu süreçler karmaşıktır ve çocukların dil becerilerini geliştirmede çoklu yaklaşımların gerekliliğini vurgulamaktadır.
Referanslar
*İçerikte yer alan metin Scite Ai yapay zekâ teknolojisi desteği ile üretilmiştir. Redaksiyon Selim Keçeli tarafından yapıldı.
Acarlar, F. (2005). Down sendromlu çocuklar ve yetişkinlerde dil gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 001-013. https://doi.org/10.1501/ozlegt_0000000095
Bildiren, A. and Kargın, T. (2019). The effects of project based approach in early intervention program on the problem solving ability of gifted children. Eği̇ti̇m ve Bi̇li̇m. https://doi.org/10.15390/eb.2019.7360
Deniz, A. and Gönen, M. (2021). Kitap okuma etkinliklerinin ve resimli öykü kitaplarının niteliği ile sosyoekonomik açıdan dezavantajlı çocukların dil gelişimleri arasındaki i̇lişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1376-1399. https://doi.org/10.16916/aded.945541
Derdiyok, Z. and Kahraman, Ö. (2023). Erken müdahalede pedi̇atri̇stleri̇n rolü: uygulamalar, zorluklar ve öneri̇ler. Asya Studies, 7(24), 311-328. https://doi.org/10.31455/asya.1275678
Durhan, M. and Tanboğa, İ. (2016). Down sendromlu çocuklarda uyku apne sendromu ve ağiz di̇ş sağliği. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 511-511. https://doi.org/10.17567/ataunidfd.290432
Efilti, E., Demirci, B., & Karaduman, M. (2021). Özel eğitim öğretmenlerinin özel eğitime ve özel eğitim öğrencilerine yönelik metaforik algılarının i̇ncelenmesi. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(33), 221-251. https://doi.org/10.26466/opus.754317
Ertem, İ. (2005). İlk üç yaşta gelişimsel sorunları olan çocuklar: Üç sorun ve üç çözüm. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 013-025. https://doi.org/10.1501/ozlegt_0000000089
Gül, Ö., Gürses, D., & Doğan, M. (2016). Clinical and echocardiographic evaluation of children with down syndrome. Turkish Journal of Pediatric Disease. https://doi.org/10.12956/tjpd.2016.263
Kardeş, S. and Akman, B. (2020). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin ve kurum yöneticilerinin erken müdahale programlarına i̇lişkin algılarının i̇ncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 295-317. https://doi.org/10.33711/yyuefd.691590
Kılınç, Z. (2020). The role and importance of recreation activities in the disabled (qualitative work on down syndrome). Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 149-160. https://doi.org/10.30769/usbd.773709
Mürsel, K., Kadıoğlu, N., Özel, Ş., & Üstün, Y. (2019). Results of prenatal down syndrome screening and diagnostic tests for pregnants; cost analysis. Ankara Medical Journal. https://doi.org/10.17098/amj.542163
Pala, Ş. (2022). Erken çocukluk müdahale programlarının ailelerin ve çocukların üzerindeki sosyal, duygusal, finansal ve eğitsel yararlarının i̇ncelenmesi: bir derleme çalışması. Social Sciences Studies Journal, 100(100), 2455-2464. https://doi.org/10.29228/sssj.63650
Turan, Z., Koca, A., & Uzuner, Y. (2019). İşitme kayıplı çocuğu olan bir annenin aile eğitimi sürecinin i̇ncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 93-117. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.417177
Comments