Down sendromu, 21. kromozomun iki yerine üç kopyasının bulunmasıyla ortaya çıkan ve 800 ila 1000 canlı doğumda 1'de ortaya çıkan genetik bir durumdur (Mürsel ve ark., 2019; Gül ve ark., 2016). Down sendromu, fiziksel ve zihinsel gelişimi yaygın olarak etkileyen kromozomal bir durumdur (Durhan ve Tanboğa, 2016).
Down sendromu için özel eğitim ve erken müdahalenin önemi, bireyin yaşam kalitesini artırmak ve potansiyelinin tamamına ulaşmak için gereklidir. Erken müdahale programları, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan öğretmenlerle iş birliği içinde uygulandığında ailelere ve çocuklara sosyal, duygusal, ekonomik ve eğitimsel faydalar sağlayabilir (Pala, 2022). Bu tür programlar, özel eğitimcinin özel ihtiyaçları olan çocukları eğitmesi, öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmış ve uygulanmıştır (Efilti vd., 2021).
Erken müdahale programları aynı zamanda özel eğitimcilerin ve yöneticilerinin özel eğitim hizmetlerini daha az zaman ve maliyetle sunmalarına da olanak sağlar (Kardeş ve Akman, 2020). Bu tür programlar özel gereksinimli öğrencilerde analitik ve yaratıcı becerilerin gelişimini destekleyerek de etkili sonuçlar verebilir (Bildiren ve Kargın, 2019). Erken müdahale programlarının uygulanması, çocukların gelişimsel sorunlarının erken dönemde tespit edilip tedavi edilmesini sağlayarak çocukların yaşamlarını olumlu yönde etkileyebilir (Ertem, 2005).
Down sendromlu çocuklarda dil becerilerini geliştirmeye yönelik araştırmalar çeşitli alanlara odaklanmıştır. Örneğin hareket eğitiminin kaba motor becerileri ve etkileşimi geliştirmede başarılı olduğu gösterilmiştir (Kılınç, 2020). Ayrıca dil bilgisi ve etkileşim becerilerine yönelik aile eğitim programlarının çocukların dil gelişimi ve etkileşim becerileri üzerinde olumlu etkisi olduğu bulunmuştur (Turan vd., 2019). Dil gelişiminde erken iletişim hedefleri tipik bir ilerleme izlemektedir ve Down Sendromlu çocuklarda erken iletişim becerilerinin tipik gelişime benzer olduğu bulunmuştur (Acarlar, 2005).
Evde ve sınıfta okuma etkinlikleri ve resimli kitap kullanımının çocuklarda dil becerilerinin geliştirilmesi açısından önemli olduğu vurgulanmaktadır (Deniz ve Gönen, 2021). Dil gelişimi üzerine yapılan araştırmalar, erken iletişimde dil becerilerinin desteklenmesi gerektiğini göstermektedir. Down sendromlu çocukların dil ve iletişim becerilerinin evde eğitim programları ve egzersiz eğitimi gibi çeşitli yöntemlerle geliştirilmesi amaçlanıyor. Bu süreçler karmaşıktır ve çocukların dil becerilerini geliştirmeye yönelik farklı yaklaşımlara olan ihtiyacı vurgulamaktadır.
Referanslar
*İçerikte yer alan metin, Scite AI yapay zekâ teknolojisi desteğiyle üretilmiştir. Redaksiyon, Selim Keçeli tarafından yapılmış olup, bu süreçte ChatGPT o1-preview'den de yararlanılmıştır.
Acarlar, F. (2006). Down sendromlu çocuklar ve yetişkinlerde dil gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(1), 1–13. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000095
Bildiren, A., & Kargın, T. (2019). Proje temelli yaklaşıma dayalı erken müdahale programının üstün yetenekli çocukların problem çözme becerisine etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(198). https://doi.org/10.15390/EB.2019.7360
Deniz, A., & Gönen, M. (2021). Kitap okuma etkinliklerinin ve resimli öykü kitaplarının niteliği ile sosyoekonomik açıdan dezavantajlı çocukların dil gelişimleri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1376–1399. https://doi.org/10.16916/aded.945541
Derdiyok, Z. S., & Gözün Kahraman, Ö. (2023). Erken müdahalede pediatristlerin rolü: Uygulamalar, zorluklar ve öneriler. Asya Studies, 7(24), 311–328. https://doi.org/10.31455/asya.1275678
Durhan, M. A., & Tanboğa, İ. (2016). Down sendromlu çocuklarda uyku apne sendromu ve ağız diş sağlığı. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 26(3), 511–516. https://doi.org/10.17567/ataunidfd.290432
Efılti, E., Demirci, B., & Karaduman, M. (2021). Özel eğitim öğretmenlerinin özel eğitime ve özel eğitim öğrencilerine yönelik metaforik algılarının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 17(33), 221–251. https://doi.org/10.26466/opus.754317
Ertem, İ. Ö. (2005). İlk Üç Yaşta Gelişimsel Sorunları Olan Çocuklar: Üç Sorun ve Üç Çözüm. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(02), 13-25. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000089
Gül, Ö., Gürses, D., & Doğan, M. (2017). Clinical and echocardiographic evaluation of children with Down syndrome. Turkish Journal of Pediatric Disease, 11(2), 116–119.
Kardeş, S., & Akman, B. (2020). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin ve kurum yöneticilerinin erken müdahale programlarına ilişkin algılarının incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 295–317. https://doi.org/10.33711/yyuefd.691590
Kılınç, Z. (2020). Rekreasyon Faaliyetlerinin Engellilerde Yeri ve Önemi (Down sendromu Üzerine Nitel Çalışma). Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 149-160. https://doi.org/10.30769/usbd.773709
Mürsel, K., Kadıoğlu, N., Özel, Ş., & Engin Ustun, Y. (2019). Down sendromu için gebelere yapılan prenatal tarama ve tanı testlerinin sonuçları; maliyet analizi. Ankara Medical Journal, 19(1), 108–114. https://doi.org/10.17098/amj.542163
Pala, Ş. (2022). Erken çocukluk müdahale programlarının ailelerin ve çocukların üzerindeki sosyal, duygusal, finansal ve eğitsel yararlarının incelenmesi: Bir derleme çalışması. International Social Sciences Studies Journal, 8(100), 2455–2464.
Turan, Z., Koca, A., & Uzuner, Y. (2019). İşitme kayıplı çocuğu olan bir annenin aile eğitimi sürecinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 93–117. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.417177
Commentaires